Luật xử lý vi phạm lấn chiếm hành lang sông, suối, kênh, rạch như thế nào?

Phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước đối với sông, suối, kênh, rạch 

Căn cứ xác định

Theo giải thích tại Điều 2 Luật Tài nguyên nước năm 2012  rằng : “Hành lang bảo vệ nguồn nước là phần đất giới hạn dọc theo nguồn nước hoặc bao quanh nguồn nước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy.”

Và căn cứ khoản 1 Điều 32 Luật Tài nguyên nước năm 2012, những nguồn nước phải lập hành lang bảo vệ gồm:

– Hồ chứa thủy điện, thủy lợi và các hồ chứa nước khác;

– Hồ tự nhiên, nhân tạo ở các đô thị, khu dân cư tập trung; hồ, ao lớn có chức năng điều hòa ở các khu vực khác; đầm, phá tự nhiên;

– Sông, suối, kênh, rạch là nguồn cấp nước, trục tiêu nước hoặc có tầm quan trọng đối với các hoạt động phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ môi; 

– Các nguồn nước liên quan đến hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng, có giá trị cao về đa dạng sinh học, bảo tồn văn hóa và bảo vệ , phát triển hệ sinh thái tự nhiên. 

Như vậy theo quy định tại Điều 7 Nghị định số 43/2015/NĐ-CP thì căn cứ xác định phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước cụ thể là: 

– Chức năng của hành lang bảo vệ nguồn nước;

– Đặc điểm địa hình, địa chất, thủy văn, môi trường sinh thái; diễn biến lòng dẫn, bờ sông, suối, kênh, rạch.

– Hiện trạng sử dụng đất, hoạt động kinh tế, văn hóa , xã hội khu vực ven nguồn.  

Bên cạnh đó, các tổ chức quản, vận hành hồ chứa nước theo quy định của pháp luật có trách nhiệm cắm mốc chỉ giới hành lang bảo vệ nguồn nước theo quy định và bàn giao mốc giới cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có hồ chứa để quản lý, bảo vệ. Còn Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm lập, quản lý hành lang bảo vệ nguồn nước theo quy định cụ thể của Chính phủ. 

Phạm vi hành lang sông, suối, kênh, rạch

Điều 9 Nghị định số 43/2015/NĐ-CP quy định khá rõ về phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước đối với sông, suối, kênh, rạch như sau:

* Đối với hành lang bảo vệ sông, suối, kênh, rạch có chức năng bảo vệ sự ổn định của bờ và phòng, chống lấn chiếm đất ven nguồn nước thì phạm vi hành lang được quy định: 

– Không được nhỏ hơn 10m tính từ mép bờ đối với đoạn sông, suối, kênh, rạch chảy qua các đô thị, khu dân cư tập trung hoặc được quy hoạch xây dựng khu đô thị, dân cư tập trung;

– Không nhỏ hơn 5m tính từ mép bờ đối với đoạn sông, suối, kênh, rạch không chảy qua các đô thị, khu dân cư tập trung;

– Trong trường hợp đoạn sông, suối, kênh, rạch bị sạt, lở hoặc có nguy cơ bị sạt, lở thì Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố (sau đây gọi chung là ủy ban nhân dân cấp tỉnh) căn cứ vào diễn biến lòng dẫn, tình trạng sạt, lở để quyết định phạm vi hành lang bảo vệ nhằm đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân, hạn chế các nguyên nhân gây sạt, lở bờ nhằm bảo vệ sự ổn định của bờ;

– Trường hợp đoạn sông, suối, kênh, rạch đã được kè bờ chống sạt, lở, lấn chiếm thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, quyết định phạm vi của hành lang bảo vệ nguồn nước nhỏ hơn phạm vi tối thiểu được quy định tại điểm a và điểm b Điều này. 

* Đối với hành lang bảo vệ sông, suối, kênh, rạch có chức năng phòng, chống các hoạt động có nguy cơ gây ô nhiễm, suy thoái nguồn nước, phạm vi hành lang được xác định như sau:

– Không nhỏ hơn 20m tính từ mép bờ đối với đoạn sông, suối, kênh, rạch chảy qua các đô thị, khu dân cư tập trung hoặc được quy hoạch xây dụng đô thị, khu dân cư tập trung;

– Không nhỏ hơn 15m tính từ mép bờ đối với đoạn sông, suối, kênh, rạch không chảy qua các đô thị, khu dân cư tập trung;

* Đối với hành lang bảo vệ sông, suối, kênh, rạch có chức năng bảo vệ, bảo tồn và phát triển hệ sinh thái thủy sinh, các loài động, thực vật tự nhiên ven nguồn nước, phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước không được nhỏ hơn 30m tính từ mép bờ hoặc bao gồm toàn bộ vùng đất ngập nước ven sông, suối, kênh, rạch.

* Đối với hành lang bảo vệ sông, suối, kênh, rạch có chức năng tạo không gian cho các hoạt động văn hóa, thể thao, vui chơi, giải trí, bảo tồn và phát triển các giá trị về văn hóa, du lịch, tín ngưỡng liên quan đến nguồn nước thì Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quyết định phạm vi cụ thể của hành lang bảo vệ nguồn nước. 

* Đối với trường hợp hành lang bảo vệ nguồn nước có từ hai chức năng trở lên thì phạm vi tối thiểu của hành lang được xác định theo chức năng có phạm vi tối thiểu rộng nhất.

* Trường hợp hành lang bảo vệ nguồn nước quy định tại các khoản 1, khoản 2, khoản 3 và khoản 4 Điều này nhưng ở các đoạn sông, suối, kênh, rạch có công trình đê điều, các tuyến đường sắt, đường bộ hoặc các công trình kết cấu hạ tầng khác ở ven nguồn nước thì phạm vi tối đa của hành lang bảo vệ nguồn nước không vượt quá chỉ giới hành lang bảo vệ đê về phía sông hoặc hành lang an toàn của công trình đó về phía bờ.

* Trường hợp kênh, rạch thuộc hệ thống công trình thủy lợi thì thực hiện lập và quản lý hành lang bảo vệ theo quy định của pháp luật về bảo vệ công trình thủy lợi.

* Trường hợp sông, suối, kênh, rạch nằm trong khu vực bảo tồn thiên nhiên hoặc nằm trong phạm vi bảo vệ di tích lịch sử, văn hóa thì thực hiện theo quy định của pháp luật về bảo tồn thiên nhiên và bảo vệ di tích lịch sử, văn hóa.

Xử lý vi phạm lấn chiếm hành lang sông, suối, kênh, rạch

 Căn cứ theo như quy định của Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, có thể hiểu hành vi lấn chiếm hành lang sông, suối, kênh, rạch là việc người sử dụng đất tự ý chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích đất sử dụng vượt quá vào quy định về phạm vi tối thiểu của hành lang bảo vệ nguồn nước mà không được sự cho phép của cơ quan nhà nước về quản lý đất đai.

Và để bảo đảm sự ổn định của nguồn nước thì pháp luật nước ta đã nghiếm cấm những hành vi được quy định tại Điều 6 Nghị định số 43/2015/NĐ- CP, cụ thể như sau:

– Các hành vi gây đe dọa, làm suy giảm chức năng của hành lang bảo vệ nguồn nước; gây sạt, lở bờ sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa hoặc gây ảnh hưởng nghiêm trọng, uy hiếp đến sự ổn định, an toàn của sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa.

– Lấn chiếm, sử dụng trái phép đất thuộc phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước; sử dụng đất không đúng mục đích đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

– Hành vi xây dựng mới hoặc mở rộng quy mô bệnh viện, cơ sở y tế điều trị bệnh truyền nhiễm, nghĩa trang, bãi chôn lấp chất thải, cơ sở sản xuất hóa chất độc hại, cơ sở sản xuất, chế biến có nước thải nguy hại gần sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa. 

Do đó, khi vi phạm thì sẽ bị xử phạt theo quy định tại Điều 26 Nghị định 36/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản, như sau:

“1. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với hành vi không có biện pháp xử lý, kiểm soát, giám sát chất lượng nước thải, chất thải trước khi thải ra đất, nguồn nước đối với cơ sở đang hoạt động trong hành lang bảo vệ nguồn nước.

2. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 60.000.000 đồng đối với hành vi khai thác khoáng sản, khoan, đào, xây dựng công trình kiến trúc trong hành lang bảo vệ nguồn nước gây sạt, lở bờ sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa.
3. Phạt tiền từ 60.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây mà không có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Sở Tài nguyên và Môi trường, trừ các hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi: 
4. a) Xây dựng kho, bãi, bến cảng, cầu, đường giao thông, các công trình ngầm và công trình kết cấu hạ tầng khác;
5. b) San, lấp, kè bờ sông, suối, kênh, rạch, hồ chứa nước thủy lợi, thủy điện, hồ tự nhiên, hồ nhân tạo, trừ trường hợp xây dựng công trình cấp bách phục vụ phòng, chống, khắc phục thiên tai, công trình phòng, chống sạt lở, chỉnh trị ở các tuyến sông có đê, công trình phòng, chống thiên tai;
6. c) Khoan, đào phục vụ hoạt động điều tra, khảo sát địa chất, thăm dò, khai thác khoáng sản, xử lý nền móng công trình, tháo khô mỏ;
7. d) Khai thác khoáng sản, vật liệu xây dựng.
8. Phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 180.000.000 đồng đối với hành vi xây dựng mới bệnh viện, cơ sở y tế điều trị bệnh truyền nhiễm, nghĩa trang, bãi chôn lấp chất thải, cơ sở sản xuất hóa chất độc hại, cơ sở sản xuất, chế biến có nước thải nguy hại trong hành lang bảo vệ nguồn nước.“

 Bên cạnh đó theo quy định tại khoản 1 Điều 11 Nghị định 03/2022/NĐ-CP:

“Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng đối với một trong các hành vi lấn chiếm bãi sông, lòng sông, suối, kênh, rạch, bờ biển làm tăng rủi ro thiên tai mà không có biện pháp xử lý, khắc phục.”

Như vậy thì đối với hành vi lấn chiếm hành lang bảo vệ nguồn nước sông, suối, kênh, rạch thì sẽ bị phạt hành chính tùy theo mức độ vi phạm có thể lên tới 180.000.000 đồng với cá nhân, còn tổ chức thì gấp 02 lần đối với các mức phạt. 

Ngoài ra thì còn có các biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật như: 

– Buộc tháo dỡ công trình vi phạm quy định về hành lang bảo vệ nguồn nước sông, suối, kênh, rạch

– Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt nguồn nước, đất đối với các hành vi vi phạm quy định về hành lang bảo vệ nguồn nước trong trường hợp hành vi vi phạm gây ô nhiễm, suy giảm chất lượng và số lượng đất, nguồn nước. 

Chúng tôi rất sẵn lòng lắng nghe và giải quyết mọi khó khăn của quý khách liên quan đến Pháp luật về Đất đai. 

📞📞📞 Gọi ngay tới số 🔥🔥hotline: 0962264737 hoặc tới địa chỉ Công ty tại 176 Đường Láng – Thịnh Quang – Đống Đa – Hà Nội để nhận được sự hỗ trợ.

DD0081